Al zo’n 20 jaar werk ik in de zorg als verpleegkundige, waarvan ik de laatste 13 jaar op de intensive care heb gewerkt. Toen ik 12 jaar geleden adventist werd en de gezondheidsboodschap ontdekte, begon langzaam maar zeker mijn visie van reguliere zorg te veranderen naar een visie gebaseerd op de principes die we uit de Bijbel leren.
Over de visie op gezondheid en ziekte vanuit de Bijbelse blik wil ik het vandaag met jullie hebben. Ik denk dat het erg belangrijk is om dat op juiste manier te benaderen. Het bepaalt namelijk hoe je ziekte benadert, als je daar onverhoopt mee te maken krijgt.
Voorbeeld
Ik wil graag beginnen met een voorbeeld uit de praktijk. Tijdens mijn opleiding tot algemeen verpleegkundige liep ik stage op de ambulance. We werden bij een mevrouw gevraagd. Ik weet niet meer waarom, maar dat doet er in dit verhaal niet toe. Mijn collega onderzoekt haar en vraagt:
Ambulanceverpleegkundige: Bent u verder gezond?
Patiënt: Ja
Ambulanceverpleegkundige: Heeft u een hoge bloeddruk?
Patiënt: Nee
Ambulanceverpleegkundige: Heeft u een hoge bloedsuiker?
Patiënt: Nee
Ondertussen zie ik op tafel een mandje vol met spulletjes
Ambulanceverpleegkundige: Heeft u het wel eens benauwd?
Patiënt: Nee, nou ja, soms, maar dan neem ik een pufje
Wilt u weten wat er in dat mandje zat? Pufjes voor de longen, een bloedsuikermeter en medicatie voor diabetes en hoge bloeddruk.
Deze patiënt had een normale bloeddruk door haar medicatie,
een normale bloedsuiker door haar medicatie,
geen benauwdheid door haar medicatie.
Wat is gezondheid?
Wat is gezondheid? Wat denk je? Is gezondheid de afwezigheid van symptomen? Nee, zeker niet.
Het voorbeeld hierboven klinkt misschien een beetje vreemd, maar er zijn mensen die dit wel zo zien en dit komt vaker voor dan je denkt. Geen symptomen, geen klachten, dus geen ziekte. Maar wat gebeurt er als deze mevrouw haar medicatie niet inneemt? Haar bloeddruk en het glucosegehalte in haar bloed stijgen en het ademen zal moeilijker gaan. De pillen en pufjes onderdrukken de symptomen van ziekte, maar ze genezen haar niet.
Definities gezondheid
De wereld gezondheidsorganisatie (WHO) geeft de volgende definitie aan gezondheid:
“Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijk gebreken.” Definitie gezondheid WHO, 1948.
Volgens deze omschrijving is gezondheid meer dan niet ziek zijn. En het benadert de mens vanuit een holistische visie, als een lichamelijk, sociaal en geestelijke eenheid. Het geestelijke aspect is verder op te delen in mentaal, emotioneel, psychisch en spiritueel. Als ik het verder in deze blog over geestelijke gezondheid heb, bedoel ik een of meerdere van deze facetten.
Ziek zijn, heeft een negatief imago, ondanks de enorme hoeveelheid mensen die niet gezond zijn. De definitie voor gezondheid is zelfs aangepast, zodat je jezelf nog gezond kan noemen, als je klachten je dagelijks functioneren niet (of niet te veel) in de weg zitten.
Machteld Huber ontwikkelde in 2010 deze definitie van gezondheid:
“Gezondheid is het vermogen zichzelf aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven.”
De focus ligt hier op het omgaan met ziekte vanuit het eigen ik.
Gezondheid volgens God.
Gezondheid is dus niet zomaar de afwezigheid van symptomen. Wat is het dan wel volgens God, volgens de Bijbel?
Genesis 1:26-27: “En God zei: Laten Wij mensen maken naar Ons beeld, naar Onze gelijkenis; … En God schiep de mens naar Zijn beeld; naar het beeld van God schiep Hij hem...”
“God schiep de mens perfect georganiseerd en vol schoonheid.” Counsels on diet and food, p.117. Er zat in zijn lichaam niets van ziekte en zijn ziel droeg de afdruk van goddelijkheid. Adam en Eva bezaten in het paradijs een volkomen gezondheid. Dat is ook Gods wens voor ons.
God had alles zo ontworpen dat het fantastisch werkte. We hebben zelfs herstellende krachten ingebouwd gekregen, zodat ons lichaam zichzelf kan repareren. Als je een wondje oploopt, stolt het bloed, er groeit weer nieuw weefsel.
Helaas zijn er door de zondeval veel dingen veranderd. Mensen komen in opstand tegen God. Met de zonde is ook ziekte in de wereld gekomen. Desondanks is het nog steeds Gods wil dat we gezond zijn. “Geliefde, ik wens dat het u in alles goed gaat en dat u gezond bent, zoals het uw ziel goed gaat.” 3 Johannes 1:2. Net als in de gezondheidsdefinitie van de WHO is gezondheid meer dan de afwezigheid van ziekte. Het is de wens dat alles goed gaat. Daarnaast geeft deze Bijbeltekst aan dat (lichamelijke) gezondheid een afspiegeling is van hoe het met je ziel gaat.
“Als we onze gezondheid willen behouden en niet ziek worden, moeten we Gods ontwerp voor ons dagelijks leven toepassen. Hoe meer we in harmonie met Gods plan komen, hoe beter ons uitgangspunt is om te herstellen of gezondheid te behouden.” Counsels on Health, p.174.
Een heel belangrijk principes is dat gezondheid start met geloof in God, zonder Wie we niets kunnen. (Johannes 15:5)
“Als u aandachtig luistert naar de stem van de HEERE, uw God, en doet wat juist is in Zijn ogen, als u Zijn geboden gehoorzaamt en al Zijn verordeningen in acht neemt, dan zal Ik geen enkele van de ziekten over u brengen die Ik over Egypte gebracht heb, want Ik ben de HEERE, uw Heelmeester.” Exodus 15:26.
Je houden aan Gods wetten, inclusief de natuurwetten die God in Zijn schepping heeft gelegd, voorkomt ziekte en vroegtijdige overlijden. Overtreden van die wetten heeft gevolgen.
Wat is ziekte
We hebben nu een beeld van wat gezondheid is. De volgende vraag is: wat is ziekte?
Is het een straf van God? Nee, ziekte is geen straf van God en het is ook niet Zijn wil voor ons. In Zijn tijd op aarde besteedde Jezus meer tijd aan genezen, dan aan preken. Ook dat geeft aan dat Zijn wens voor ons is, dat we gezond blijven of worden.
“De HEERE zal alle ziekte van u weren en geen van de verschrikkelijke kwalen van Egypte, die u hebt leren kennen, zal Hij u opleggen…” Deuteronomium 7:15. Daaraan zit wel een voorwaarde, namelijk gehoorzaamheid. “Wees niet wijs in je eigen ogen: vrees de HEERE en keer je af van het kwade. Het zal een medicijn zijn voor je navel en verfrissing voor je beenderen.” “Mijn zoon, sla acht op mijn woorden, neig je oor tot wat ik zeg. Laat ze niet wijken van je ogen, bewaar ze in het binnenste van je hart. Ze zijn immers leven voor wie ze vinden, en genezing voor heel hun vlees.” Spreuken 3:7-8 en Spreuken 4:20-22.
Ziekte is vaak een gevolg van onze eigen keuzes, onze beslissing (bewust of onbewust) om ongehoorzaam te zijn aan Gods wetten.
Kan ziekte worden veroorzaakt door de duivel? Misschien tot op zekere hoogte. Hij kan ons verleiden om tegen Gods morele en/of natuurwetten in te gaan, maar wij kiezen ervoor om daaraan toe te geven of niet.
Een voorbeeld uit de Bijbel over wat satan kan aanrichten is Job. Zijn geschiedenis laat laten zien dat lijden door satan is toegebracht, maar onze barmhartige God staat daarboven. De Heere liet hier zien dat Hij almachtig is en de duivel alleen kan doen, wat Hij toestaat. Job is standvastig in zijn geloof en uiteindelijk blijkt dat God alles laat medewerken ten goede.
Definitie ziekte
In het boek ‘de weg tot gezondheid’ vinden we deze definitie van ziekte:
“Ziekte is een poging van de natuur om het lichaam te bevrijden van toestanden die het gevolg zijn van het overtreden van de gezondheidswetten.
In geval van ziekte moet de oorzaak worden vastgesteld. Ongezonde omstandigheden moeten veranderd worden en verkeerde gewoonten gecorrigeerd. Dan moet de natuur geholpen worden in haar pogingen om verontreinigingen uit te scheiden en de juiste toestand in het gestel weer te herstellen.” Ministry of Healing, p.127.1
Door het overtreden van de natuurwetten ontstaan er afvalstoffen. Die opgestapelde verontreinigingen veroorzaken problemen in het goed functioneren van het lichaam. Daarom moeten ze verwijderd worden. Dit geeft symptomen of klachten.
We moeten ons hiervan bewust zijn.
De eerste stap is het overtreden van Gods wetten. Daardoor ontstaat een opstapeling van vuil en rommel in het lichaam. Daarna beginnen klachten te ontwikkelen. Wat is de volgende stap? Wat gebeurt er als je symptomen onderdrukt?
Acute ziekte wordt chronische ziekte, eventueel in een andere verschijningsvorm.
“Alle acute ziektes, zoals koorts, verkoudheden, diarree, huidproblemen, ontstekingen etc. zijn niets meer dan pogingen van het lichaam om opgestapelde afvalstoffen, die het goed functioneren van het lichaam in de weg zitten, te verwijderen.
Alle chronische ziektes, zoals hartklepproblemen, diabetes, nierfalen, reuma, bronchitis etc. zijn eigenlijk het resultaat van voortdurende onderdrukking van dezelfde acute ziektes door de reguliere medische behandelingen.” The divine prescription, p.37
Dit willen we niet. Als door het onderdrukken van symptomen een acute ziekte chronisch wordt, zijn we verder van huis.
Oorzaak en gevolg
In de definitie van ziekte lezen we dat ziekte een gevolg is van iets. Als je de ziekte (dus het gevolg) niet wil hebben, moet je de oorzaak wegnemen.
De Bijbel zegt in Spreuken 26:2b: “… zo komt een vervloeking zonder reden niet aan.” Zonder oorzaak is er geen effect.
Ellen White vertelt ons over veel voorkomende oorzaken van ziekte.
“Zonde en ziekte staan met elkaar in dezelfde verhouding als oorzaak en gevolg.” “De zondelast, met zijn onrust en onvervulde verlangens, ligt aan het fundament van een groot deel van de kwalen waaraan zondaars lijden.” Counsels on Health p.325 en p.202
Als de wetten van God nooit overtreden zouden worden en als we in harmonie met Gods wil zouden handelen, zouden gezondheid, vrede en geluk ervaren in plaats van lijden en ziekte.
“Al onze vreugde en verdriet kunnen teruggeleid worden naar gehoorzaamheid of overtreding van de natuurwetten” Counsels on diet and food, p.69
“Over het algemeen kan je stellen dat als mensen de wetten zouden gehoorzamen, het 90% van alle ellende en lijden in deze wereld zou elimineren.” Temperance p.164. “God wil dat we zo lang mogelijk hier op deze aarde leven, zodat door onze dienst aan de mensheid, dan kunnen we het langst en zo veel mogelijk goed doen.” The divine prescription, p.19
Er zijn weinig artsen te vinden die de ware oorzaak van ziekte aan u kunnen vertellen. Lang niet alle dokters vragen naar en/of geven advies over levensstijl en ik vermoed dat er heel weinig zijn die bij lichamelijke klachten vragen naar de geestelijke situatie. Hoe gaat het emotioneel met je? Heb je last van stress? Zijn er de laatste periode heftige gebeurtenissen geweest in je leven? Hoe is je relatie met God?
De allerbeste ervaring, die we kunnen verkrijgen is onszelf kennen. We moeten in geval van ziekte zelf onderzoeken wat de oorzaak is. Wij kennen onze levensstijl en onze geestelijke toestand, maar dan moeten we wel eerlijk naar onszelf zijn en God bidden om inzicht.
Geestelijke oorzaken van ziekte
Ellen White schrijft dat negen van de tien ziektes vanuit de geest komen.
In ‘De weg tot gezondheid’ hoofdstuk 18, staan vele geestelijke oorzaken van ziekte genoemd.
- Rouw, angst, ontevredenheid, wroeging, schuld en wantrouwen kunnen zo’n effect
hebben dat het sociale afstand, eenzaamheid, maar ook lichamelijke ziekte geeft.
- Verbeelding is een belangrijke oorzaak van ziekte. Hiermee bedoel ik de negatieve
gedachten van de patiënt dat de ziekte ernstiger is dan hij in werkelijkheid is. Als de
zieke een positieve en hoopvolle overtuiging zou hebben, zou hij genezen. Maar
verbeelding kan ervoor zorgen dat iemand ziek blijft en niet geneest.
- Onwetendheid, gebrek aan kennis over een gezonde levensstijl.
- Overheerst worden door een sterkere geest. Bijvoorbeeld in een ongelijke relatie
tussen man en vrouw of ouder en kind. Mogelijk ook tijdens een behandeling met \
hypnose.
- Ontmoediging, gebrek aan (zelf-) vertrouwen.
- De wil: gebrek aan wilskracht om beter te worden of verkeerd gebruik van de wil.
Je kan je wil overgeven aan God of je kiest ervoor je wil over te geven aan de
tegenstander.
- Onmatigheid, misbruik van middelen, zoals alcohol, nicotine, cafeïne en medicatie.
Onbeheerste eetlust.
- Stress, verleidingen, verzoekingen, tegenslag, teleurstelling, wanhoop, zwak geloof,
focus op eigen emoties.
- Boosheid, ongeduld, onverdraagzaamheid.
Karaktervorming
Veel van de punten die hierboven genoemd zijn, hebben te maken met ons karakter. Om ziekte te voorkomen of gezondheid te herstellen, is het belangrijk ons karakter te vormen naar het beeld van God, naar Jezus voorbeeld.
“Christus is de bron van het leven. Dat wat velen nodig hebben, is een helderdere kennis van Hem te hebben;… Wanneer het zonlicht van Gods liefde de verduisterde kamers van de ziel verlicht, zullen rusteloze vermoeidheid en ontevredenheid ophouden, en tevreden blijdschap zullen kracht geven aan de geest en gezondheid en energie aan het lichaam.” Ministry of Healing, p.247.2
Bemoediging
Laten we positief afsluiten.
“Voor elke beproeving voorziet God in hulp. Toen Israël in de woestijn bij het bittere water van Mara kwam, riep Mozes tot de Heer. De Heer zorgde niet voor een nieuwe remedie; Hij vestigde de aandacht op wat voor handen was. Een struik/boom/hout die Hij had geschapen moest in het water worden geworpen om het water zuiver en zoet te maken. Toen dit gedaan was, dronken de mensen van het water en werden verfrist. Bij elke beproeving zal Christus ons helpen als we Hem zoeken. Onze ogen zullen worden geopend om de genezende beloften te onderscheiden die in Zijn woord zijn opgetekend. De Heilige Geest zal ons leren hoe we ons elke zegen kunnen toe-eigenen die een tegengif zal zijn voor verdriet. Voor elke bittere teug die op onze lippen wordt gebracht, zullen we een tak van genezing vinden.” Ministry of Healing, p.248.1
Zoals eerder gezegd: Gezondheid start met geloof in God, zonder Wie we niets kunnen.
Als we met ziekte te maken krijgen, mogen we in gebed de belofte claimen dat de Heere ons wil helpen. Hulp in onze relatie met Hem, hulp in onze geestelijke toestand, hulp met natuurlijke remedies die God in Zijn voorzienigheid in de schepping aan ons gegeven heeft.
Commentaires