Een gezonde bloeddruk

Als u aandachtig luistert naar de stem van de HEERE, uw God,

en doet wat juist is in Zijn ogen, als u Zijn geboden gehoorzaamt

en al Zijn verordeningen in acht neemt,

dan zal Ik geen enkele van de ziekten over u brengen die Ik over Egypte gebracht heb,

want Ik ben de HEERE, uw Heelmeester.

Mijn zoon, sla acht op mijn woorden, neig je oor tot wat ik zeg.

Laat ze niet wijken van je ogen, bewaar ze in het binnenste van je hart.

Ze zijn immers leven voor wie ze vinden, en genezing voor heel hun vlees.

Bescherm je hart boven alles wat te behoeden is, want daaruit zijn de uitingen van het leven.

Laat je hart mijn woorden vasthouden:

neem mijn geboden in acht en leef.

(Exodus 15:26 en Spreuken 4:20-23,4)

Hart- en vaatziekten staan al jaren op de tweede plaats van doodsoorzaken. Bij ongeveer een op de vier overledenen in Nederland was een ziekte aan hart en/of bloedvaten de reden. Gods wens voor ons is dat we niet alleen geestelijk, maar ook lichamelijk gezond zijn. Ons lichaam is immers Zijn tempel (1 Korinthe 6:19-20)!

In deze blog vertel ik je meer over bloeddruk en geef ik een aantal levensstijladviezen. Want een gezonde levensstijl verkleint de kans op hart- en vaatziekten en kan een verhoogde bloeddruk normaliseren.

Mijn adviezen zijn algemeen en informatief. Overleg altijd met je eigen arts over jouw specifieke situatie als je je levensstijl aanpast en stop nooit zomaar voorgeschreven medicatie.

Wat is bloeddruk

Om bloed door het lichaam te laten stromen pompt het hart met kracht de slagaders in. Als de linkerhartkamer (ventrikel) samentrekt stroomt er een golf bloed de aorta in. De druk die dat geeft is de bovendruk oftewel de systolische bloeddruk. De rustperiode, die het hart gebruikt om weer gevuld te worden, zorgt ervoor dat de druk in de slagaders zakt. De waarde die op dat moment gemeten wordt is de onderdruk. Dat wordt ook wel de diastolische bloeddruk genoemd.

Hoe groot het verschil tussen de boven- en onderdruk is, hangt af van de kracht waarmee het hart samentrekt, de elasticiteit van de bloedvaten en hoe makkelijk het bloed kan stromen.

Sommige bloeddrukmeters geven tussen haakjes nog een derde getal weer. Bijvoorbeeld 120/60 (80) mmHg. De waarde 80 is de gemiddelde arteriële druk. Dit getal kan zorgprofessionals iets zeggen over de doorbloeding van organen of hoe hard het hart moet werken. In de thuissituatie gebruiken we alleen de boven- en onderdruk.

Factoren die de bloeddruk beïnvloeden

In het lichaam zijn er meerdere systemen actief die de bloeddruk reguleren.

In de aorta en de halsslagaders zitten baroreceptoren. Dat zijn een soort inwendige bloeddrukmetertjes. Deze receptoren geven hun metingen door aan de hersenstam, die middels een reflex het hart en de bloedvaten aanstuurt om de bloeddruk te normaliseren.

Dit werkt vooral goed bij korte termijn veranderingen in de bloeddruk. Als de bloeddruk langdurig verhoogd is, worden de baroreceptoren minder gevoelig. Overgewicht en een dieet met veel vette voeding, maakt de baroreceptoren ook minder gevoelig.

De conditie van de bloedvaten heeft ook invloed op de hoogte van de bloeddruk. Slagaders kunnen verwijden of vernauwen en daarmee zorgen voor een hogere of lagere bloeddruk. Diverse levensstijlfactoren zorgen voor het vernauwen van slagaders of maken deze minder flexibel.

De nieren spelen een hele belangrijke rol in het reguleren van de bloeddruk. Dit werkt middels RAAS: Renine-Angiotensine-AldosteronSysteem. Dit zijn hormonen die nauw met elkaar samenwerken om de hoogte van de bloeddruk te reguleren door water en zout vast te houden of uit te scheiden.

Tenslotte zijn er nog een aantal hormonen die de bloedvaten laten samenknijpen of water of zout vasthouden. Zo reguleert het lichaam de bloeddruk.

Buiten fysieke factoren zijn er vele invloeden die de hoogte van de bloeddruk mede bepalen. Enkele zijn:

· Moment van de dag

· Voeding

· Drinken (cafeïne, alcohol)

· Medicatie

· Pijn

· Emoties

· Stress

· Sport

Goede waarden

De bloeddruk wordt gemeten door een band om de bovenarm op te pompen tot de slagader dichtgedrukt wordt. Terwijl de druk in de band langzaam verlaagd wordt, luister je met een stethoscoop naar de pulsaties. De druk waarbij je de pulsaties begint te horen is de bovendruk. Als er geen pulsaties meer te horen zijn, stroomt het bloed weer normaal door en is de onderdruk bereikt. Een elektronische bloeddrukmeter werkt op dezelfde manier. Deze heeft een soort stethoscoop ingebouwd in de band.

Veel mensen vragen zich na het meten van de bloeddruk af of hun waarde goed is. Dit zijn de richtlijnen:

Onder 120/80 mmHg Dit is een gezonde bloeddruk

120/80 mmHg tot Normale bloeddruk, maar neiging tot hoge bloeddruk.

139/89 mmHg Leef gezond om je bloeddruk te verlagen.

140/90 mmHg of hoger Dit is een hoge bloeddruk. Meet een week lang elke ochtend

en avond je bloeddruk. Blijft de waarde hoog? Neem contact

op met je huisarts.

180/110 mmHg of hoger Dit is een ernstig verhoogde bloeddruk. Meet nog enkele

keren, met 5 minuten pauze ertussen. Blijft de bloeddruk te

hoog? Neem nog dezelfde dag contact op met je huisarts.

Ben je al bekend met een hoge bloeddruk en gebruik je hier medicijnen voor? Dan kan je arts je vertellen wat voor jou een goede waarde is. Stop niet met bloeddruk medicatie zonder overleg met een arts.

Hypertensie en complicaties

Een ander woord voor hoge bloeddruk is hypertensie. Veel mensen merken niet dat hun bloeddruk verhoogd is. Pas als de waarden ernstig verhoogd zijn, geeft het klachten als hoofdpijn, vermoeidheid, misselijkheid, kortademig en rusteloos zijn. Ook wazig zien kan een symptoom zijn.

Omdat milde hypertensie vaak geen symptomen geeft, is het verstandig om met enige regelmaat je bloeddruk te (laten) meten. Want hoewel je er niet altijd wat van merkt, heeft het weldegelijk een impact op je lichaam.

Hypertensie vergroot het risico op:

· CVA, herseninfarct of hersenbloeding

· Hartinfarct en hartfalen

· Vaatlijden, slagaders in het hele lichaam worden stugger en nauwer, waardoor het

risico op trombose stijgt

· Nierfalen

· Schade aan het netvlies, waardoor je minder goed kan zien

· Hersenschade, slechter geheugen.

Wat kan je eraan doen

Voor iedereen met hypertensie is het van belang om een gezonde levensstijl aan te nemen. Levensstijl aanpassingen zijn de eerste en belangrijkste stap in het verlagen van de bloeddruk.

Afhankelijk van je persoonlijke situatie zal een arts, in aanvulling op een gezonde(-re) levensstijl, soms ook een of meer medicijnen voorschrijven. Ook als je medicijnen gebruikt, is gezond leven van groot belang.

Het is namelijk niet alleen belangrijk om de bloeddruk naar de goede waarden te krijgen, maar ook om complicaties te voorkomen. Bovendien heeft een gezonde levensstijl geen bijwerkingen, zoals medicatie wel heeft.

Voeding

Beperk sterk bewerkte voedingsmiddelen en kant-en-klare maaltijden. Denk hierbij ook aan onder meer blikken soep, vleeswaren of vleesvervangers, sauzen, snacks en kaas. Deze voeding bevat vaak (te) veel zout. Zout eten kan je bloeddruk verhogen. Probeer zo veel mogelijk vers en eenvoudig te eten. Breng je maaltijden op smaak met knoflook, ui en kruiden om je zoutinname te verminderen.

Beweging

Beweeg dagelijks een half uur. Je hoeft niet intensief te sporten, maar kom wel in beweging. Maak bijvoorbeeld een wandeling of ga een rondje fietsen. Het ontspant en kan hypertensie verminderen.

Water

Vervang frisdrank en cafeïne door kruidenthee en water.

Gezoete frisdranken, sportdrankjes en sappen zorgen voor een verhoging van de bloeddruk.

Cafeïne zorgt voor een tijdelijk verhoging van de bloeddruk. Beperk daarom het drinken van koffie, thee, cola en energiedrankjes.

Stop met roken en alcohol

De nicotine in tabak verhoogt je hartslag en bloeddruk. Daarnaast brengt roken nog veel meer risico’s voor je gezondheid met zich mee. Zoek hulp bij het stoppen met roken om de slagingskans te vergroten.

Alcohol drinken is risicovol. Het verhoogt op langere termijn de kans op hypertensie, hart- en vaatziekten, kanker en andere aandoeningen.

Relax

Stress is een van de mogelijke oorzaken van een hoge bloeddruk. Hoe we met stress omgaan en onze mentale houding kan mede bepalen of we (later in het leven) een hoge bloeddruk ontwikkelen. Uit onderzoek blijkt dat een vijandige houding en ongeduld verhogen het lange termijn risico van jongvolwassenen op het ontwikkelen van hypertensie.

Verminder je stress en zorg voor een positievere blik op het leven. Neem elke dag 15 minuten om na te denken over de waarden en principes die u koestert. Mediteren over een principe of belofte uit de Bijbel is bijzonder nuttig. Kies uw acties op basis van deze principes en niet op basis van emoties.